T-226. దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా

 తాళ్లపాక అన్నమాచార్యులు

226. దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా 

For English versionpress here

 

ఉపోద్ఘాతము

ఇది నూటికి నూరుపాళ్ళు అన్నమయ్యగారి మార్కు కీర్తన.

అనేకానేక అర్థాలు స్ఫురించే ఈ కీర్తన,

మన మానవులుగా "సత్యం" అని ఊహించే దానిని సమూలంగా తుడిచిపెట్టి,

కొత్త అర్థాలు తట్టునట్లు చేస్తుంది.

వేదాంతం వ్రాయడం ఒక ఎత్తు.

దానిని కీర్తనగా మార్చటం ఇంకొక ఎత్తు.

అదే కీర్తనను ప్రజలకు బోధపడేలా చేయడం మరో ఎత్తు.

ఇది అనన్యసాధ్యం. అమోఘం. అమృతం. 

 

అధ్యాత్మ కీర్తన

రేకు: 322-6 సంపుటము: 4-129

దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా కవగూడఁ బాయఁ గాక కాణాచి వున్నదా      ॥పల్లవి॥   మానుష జన్మమట మలమూత్రదేహమట సోనల హేయమేకాక శుద్ధి వున్నదా మానని కోరికలట మాయల సంసారమట దీనవృత్తేకాక యిందుఁ దేజమున్నదా       ॥దిన॥   చంచలపుఁ జిత్తమట సకలేంద్రియములట పొంచిన పాపమేకాక పుణ్యమున్నదా సంచితపుఁ గర్మమట జనన లయములట ముంచిన తీదీపేకాక మోదమున్నదా        ॥దిన॥   శ్రీవేంకటేశుఁడట జీవుఁడనేనట యిందు దైవపుదాస్యమే కా కితరమున్నదా యీవల నావలన ట యిహముఁ బరమునట కైవశము లాయఁగాక కడమున్నదా ॥దిన॥

Details and Explanations:

Chorus:

దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా

కవగూడఁ బాయఁ గాక కాణాచి వున్నదా ॥పల్లవి॥ 

ప్రతిపదార్థము: దివమట = దేన్నో దినమంటారుట;  రాతిరట = ఏదో రాత్రంటారుట; తీరుచున్నదా = అంతటితో ముగిస్తున్నదా?; కవగూడు = పట్టుకొను, సంభోగించు, జతగూడు; బాయఁ గాక = బాప్ప, అత్తమ్మ, బాయ వంటివి సంబంధాలా? కాణాచి =  చిరకాలవాసస్థానము, వంశపారంపర్యముగా వచ్చునది. 

---

సామాన్య భావము:

పగలంటారు, రాత్రంటారు — కానీ వాటికి అంతముందా?

ఒకటి ముగియగానే ఇంకొకటి వస్తూవుంటుంది.

ఆ చక్రము ఆగుతుందా? (ఆగదే!)

ఈ అంతంలేని వెలుగు నీడల ఆటలో

బంధాలు ఏర్పరచుకుంటాం

నీవు అనుభూతిచెందు చుట్టరికములు శాశ్వతమా?

ఇవేమైనా  దైవమిచ్చిన వంశపారంపర్యమా? (కాదే).

---

సూచ్యార్థము

పగలును  చైతన్యం గాను.

రాత్రిని అంటే మరణంగాను.

అనుకొంటే

ఈ రెండు — ఒకదానివెంబడి ఒకటి

ఆగకుండా సంభవిస్తాయి —

చైతన్యం నుంచి శూన్యము, శూన్యము నుంచి చైతన్యం —

ఈ బ్రహ్మాండ ధర్మం —
ఇది గిరగిరఁ దిరుగు చట్రము.

 

మానవుడా

ఈ భ్రమణముల మధ్య కాలంలో  —
మనసు ఏదో ఒక ఆధారాన్ని పట్టుకోవాలనుకుంటుంది.
అదే కారణంగా మనం బంధాలు ఏర్పరచుకుంటాం,
వస్తువులను సంపాదిస్తాం,
సంతోషాన్ని అన్వేషిస్తాం.

అయితే —
ఈ అనుసంధానాలన్నీ అపార్థాలపై ఆధారపడినవి.
మనకు అవి సొంతం అనిపించవచ్చు,
కానీ అవి శాశ్వతమా?
వాటి పట్ల మనకున్న హక్కు నిజంగా దైవదత్తమా?

ఈ మార్పుల మధ్య,
“ఇది నా కాణాచి” అని భావించే మన స్థితి —
అదే బలమైన మాయాజాలం అని అన్నమయ్య మనకు తెలియజేస్తున్నాడు.

---

సారాంశం

ఈ సృష్టి అంతా

ఒక విరామం లేని సంగీతప్రవాహం.

రేయింబవళ్ళూ, జీవన్మరణాలు —

ఒకదానితో మరొకటి గడిచిపోతూ

లయతప్పక నాట్యమాడుతుంటే —

మనం మాత్రం అర్థంకాని

బంధాల మధ్య తలమునకలవుతాం.

 

మానవుడా!

నీవు పట్టుకున్న బంధాలు

నీ కాణాచి కావు —

నీ అహంకార భావనల అట్టడుగున

నీవే నిర్మించుకున్న కల్పిత నిబద్ధతలు.

---

అన్నమాచార్యుల ఆంతర్యము:

భగవద్గీతలోని క్రింది శ్లోకము అధారముగా

యా నిశా సర్వభూతానాం తస్యాం జాగర్తి సంయమీ ।

యస్యాం జాగ్రతి భూతాని సా నిశా పశ్యతో మునేః ॥ 2-69 ॥

దినమనగానేమి?

రాత్రి యన నేమి?

ఈ ప్రపంచానికి నీకు ఉన్న సంబంధమేమి?

ఈ విచారణ లేని జీవితము  విలువ లేని జీవితం.

---

వివరణము: బహు పొరలలొ విస్తరించి ఉన్న ఈ అలౌకికమైన పల్లవిని రెనే మాగ్రిట్ గారు రచించిన అందమైన సంబంధాలు (The Beautiful Relations, 1967)  అను పేరు గల బొమ్మ సహాయంతో తెలుసుకుందాం.

 

పై బొమ్మలో మనిషి కన్ను ముక్కు పెదవులు  ఒక బెలూన్ లాంటిది గాలిలో తేలుతున్నట్లుగా; వెనకాల మేఘాలు ఉన్నట్టుగా కనబడుతుంది. కళ్లు ముక్కు పెదవుల వంటి ఇంద్రియాల ఆధారముగా మనం ప్రపంచమును తెలుసుకోబోతాం.  బెలూన్ వాస్తవ పరిస్థితులకు తార్కాణం. ముక్కుకు ఒక పక్క కన్ను బదులు బెలూన్ చూపించి  రెండింటి (మనము గ్రహించు దానికి, యథార్థముగా వున్న దానికి)  మధ్య  ఎంతో కొంత వ్యత్యాసం ఉంటుంది అన్నారు మాగ్రిట్.

---

బొమ్మతో అన్వయం​:

మనసులో అర్థమయ్యేదొక వైపు, బయట నిజంగా ఉన్నదొక వైపు.
ఈ రెండింటి మధ్య జరుగు కోలాహలమే జీవితం.
ఇది మాట్లాడే భాష కాదు — వ్యక్తమయ్యే కార్యాచరణ.
పెదవులు ఏం చెప్పినా, మిగతావారికి అర్థమయ్యేది —

నీ జీవితం ఎలా మాట్లాడుతోందో అది మాత్రమే.
నీ మనసు, నీ మాటా ఒకటైతే నిత్య సంతోషం. లేకపోతే నిత్య నరకం. 

---

First Stanza:

మానుష జన్మమట మలమూత్రదేహమట

సోనల హేయమేకాక శుద్ధి వున్నదా

మానని కోరికలట మాయల సంసారమట

దీనవృత్తేకాక యిందుఁ దేజమున్నదా   ॥దిన॥ 

భావార్థము:

ఇది మనుష్యజన్మట — నిజమే?

మలమూత్రాల మలిన దేహమట!

దేంతో తుడుస్తావో — ఎలా శుద్ధమవుతుందో?

ఆగని కోరికలతో మాయల సంసారమట —

దీనివల్ల  మేలు ఏది?

దీనంగా వేడుకునేదేనా జీవితం? —

ఇందులో ఒక్క చిమ్మట తేజస్సుందా?

---

Second Stanza:

చంచలపుఁ జిత్తమట సకలేంద్రియములట

పొంచిన పాపమేకాక పుణ్యమున్నదా

సంచితపుఁ గర్మమట జనన లయములట

ముంచిన తీదీపేకాక మోదమున్నదా    ॥దిన॥ 

భావార్థము:

మానవుడా!

చంచలమైన నీ మనసు,

ఇంద్రియాల కలకలం నిత్యం.

ఇవి పొంచివుండి పాపాల దారి పట్టిస్తున్నాయి—

నీకు పుణ్యమేమిటో తెలుసా?

 

కర్మల సమాహారం

జననం, మరణం వంటి పునరావృతాల

కారణమంటారు వివేకులు .

కానీ ఈ జీవితమొక అవకాశం.

ఈ ఆగడాలను  అధిగమించి బంధాల నుంచి విముక్తి సాధించే తెఱిపి.

 

ఈ ఆనందం, ఈ బాధలు నీవు నిర్మించుకున్న అనుబంధాల ఫలితమే—

జీవుడా! నిజమైన సంతోషం ఉందా? ఆలోచించు!

 

(మానవుడా! నీవు భూమ్మీద​ ఉన్నావంటే మార్పు సాధ్యమే;

ఇక నీ ప్రయత్నమే లోటు.)

 

---

3^rd Stanza: 

శ్రీవేంకటేశుఁడట జీవుఁడనేనట యిందు

దైవపుదాస్యమే కా కితరమున్నదా

యీవల నావలన ట యిహముఁ బరమునట

కైవశము లాయఁగాక కడమున్నదా        ॥దిన॥ 

భావార్థము:

వారంటారు “అతడు శ్రీవేంకటేశుడని — శాశ్వత సత్యమని.”

కానీ ఆ దైవ స్వరూపం  తెలియని వాడిని. ​

ఈ కనబడుతున్న శరీరం, ఈ జీవితం — తాత్కాలికమే,

(అయితే అన్నమాచార్యులు తన స్వరూపాన్ని కూడా గుర్తించలేరు.)

 

దైవపుదాస్యం తప్పించి

మరేమైనా కార్యముందా మానవులకు?

 

యీవల నావలన ట యిహముఁ బరమునట

కైవశము లాయఁగాక కడమున్నదా

 

ఇటు వైపు, అటువైపు అంటుంటారు.

ఒకటి ఇహముట​, ఇంకోటి పరముట,

కానీ ఇది ఏ లోకమో  తెలియుటలేదు.

(ఇక్కడ ‘ట’ అక్షరం సూచించే అనిశ్చితత ఇదే.)

రెండు లోకాల మధ్య అన్నమాచార్యులకు వ్యత్యాసం కనిపించదు.

 

ఈ రెండూ నా లోపల ఉండగా,

ఆశించాల్సింది మరేమి?

 

---

వివరణము: పై వ్యాఖ్యానం వ్రాయుటకు “ఇన్నియుఁ జదువనేల యింతా వెదకనేల” అను కీర్తన నుండి కొంత భాగం తీసుకున్నాను. 

యీవల నావలన ట (కన్ను దెరచుటొకటి కనుమూయుటొకటే)       

యిహముఁ బరమునట (పరమమనేదొక్కటే ప్రపంచమొక్కటే)

X-X- సమాప్తం   -X-X

226. divamaTa rAtiraTa tIruchunnadA (దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా)

 ANNAMACHARYULU

226. దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా 

divamaTa rAtiraTa tIruchunnadA 

తెలుగులో చదవడానికి ఇక్కడ నొక్కండి.

Introduction:

This is a Signature Composition by Annamacharya.
A poem that sparkles with countless meanings,
one that completely wipes away what we humans imagine as "truth,"
and makes new meanings rise in its place.
To write Vedanta is one thing.
To shape it into a song is another.

            And to make that song intelligible to the common people —

                                      that is yet another feat.

This is Unparalleled. Infallible. Nectareous. 

అధ్యాత్మ కీర్తన​
రేకు: 322-6 సంపుటము: 4-129	Copper Leaf: 322-6 Volume: 4-129
దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా కవగూడఁ బాయఁ గాక కాణాచి వున్నదా ॥పల్లవి॥   మానుష జన్మమట మలమూత్రదేహమట సోనల హేయమేకాక శుద్ధి వున్నదా మానని కోరికలట మాయల సంసారమట దీనవృత్తేకాక యిందుఁ దేజమున్నదా            ॥దిన॥  చంచలపుఁ జిత్తమట సకలేంద్రియములట పొంచిన పాపమేకాక పుణ్యమున్నదా సంచితపుఁ గర్మమట జనన లయములట ముంచిన తీదీపేకాక మోదమున్నదా            ॥దిన॥   శ్రీవేంకటేశుఁడట జీవుఁడనేనట యిందు దైవపుదాస్యమే కా కితరమున్నదా యీవల నావలన ట యిహముఁ బరమునట కైవశము లాయఁగాక కడమున్నదా            ॥దిన॥	divamaTa rAtiraTa tIruchunnadA kavagUDa bAya gAka kANAchi vunnadA ॥pallavi॥   mAnusha janmamaTa malamUtradEhamaTa sOnala hEyamEkAka Suddhi vunnadA mAnani kOrikalaTa mAyala saMsAramaTa dInavRttEkAka yiMdu dEjamunnadA           ॥dina॥  chaMchalapu jittamaTa sakalEMdriyamulaTa poMchina pApamEkAka puNyamunnadA saMchitapu garmamaTa janana layamulaTa muMchina tIdIpEkAka mOdamunnadA       ॥dina॥  SrIvEMkaTESuDaTa jIvuDanEnaTa yiMdu daivapudAsyamE kA kitaramunnadA yIvala nAvalana Ta yihamu baramunaTa kaivaSamu lAyagAka kaDamunnadA         ॥dina॥

Details and Explanation:

దివమట రాతిరట తీరుచున్నదా

కవగూడఁ బాయఁ గాక కాణాచి వున్నదా ॥పల్లవి॥

 

divamaTa rAtiraTa tIruchunnadA

kavagUDa bAya gAka kANAchi vunnadA      ॥pallavi॥

Word to Word Meaning: దివమట = ఎదో దినమంటారుట​, something called day, రాతిరట = ఏదో రాత్రంటారుట, something called night, తీరుచున్నదా = does it ever end?, కవగూడు = పట్టుకొను, సంభోగించు, జతగూడు, hold on to, enjoy, joined together; బాయఁ గాక = బాప్ప, అత్త, బాయ, are they your true relations? కాణాచి = చిరకాలవాసస్థానము, వంశపారంపర్యముగా వచ్చునది. a hereditary possession or right, often a sinecure; 

Literal Meaning

That which is called day, that which is called night—
Do they ever truly come to an end?
One follows the other, endlessly.

And in this endless game of light and shadow,
We latch onto relationships,
Cling to fleeting enjoyments,
And assume they are ours by right—

As if they were hereditary possessions.

But are they truly yours? Are they your kin?

---

Implied Meaning

Let day stand for life in consciousness,
Let night stand for time in death.

Life arises from the unknown silence of death.
And death quietly follows the noise of life.
This endless alternation never ceases.

O Man!
You hold onto impermanent things—
Feelings, possessions, people—
And presume them to be yours forever,
As if they were inherited rights.

But what truly belongs to you?
What is the basis of this assumption?

---

Summary

This entire creation
is an unceasing stream of music.
Day and night, life and death —
pass into each other in rhythm,
dancing in perfect cadence.
But we,
lost in confusion,
drown in the web of our imagined bonds.

O Man!
The relationships you cling to
are not your inheritance.
They are imagined commitments
born out of your ego’s deepest cravings.

---

Annamacharya’s Intention:

Anchored in the spirit of the Bhagavad Gita:

“That which is night to all beings is the time of awakening for the yogi;
and that which is the time of awakening for all beings

is night to the sage who discerns.”
— Bhagavad Gita 2.69

What is day to you?
What is night?
What is your true relationship with this world?

“A life without such enquiry is a worthless”

---

Explanation:
Let us try to understand the multi-layered, mystical chorus of the poem with the help of René Magritte’s painting The Beautiful Relations.

 

In the painting, we see a man’s eyes, nose, and lips floating like a balloon in the sky, with clouds in the background. These sensory organs—eyes, nose, lips—are what we rely on to perceive the world. The balloon here symbolizes our fragile perception. Instead of placing an eye next to the nose, Magritte places a balloon, suggesting a gap—however subtle—between what we perceive and what truly exists.

---

Interpretation of the Painting:

What is understood in the mind is one thing;
What actually exists outside is another.
The noise and movement between these two is what we call life.
It is not a language we speak—it is a language we live.
Whatever our lips may say,

what others truly understand is how we live our life.
The only language understandable to others is your way of living.
If your inner mind and your outer expression are

 in harmony, that is eternal joy.
If not, it is eternal unrest.

---

1^st Stanza

మానుష జన్మమట మలమూత్రదేహమట

సోనల హేయమేకాక శుద్ధి వున్నదా

మానని కోరికలట మాయల సంసారమట

దీనవృత్తేకాక యిందుఁ దేజమున్నదా  ॥దిన॥ 

mAnusha janmamaTa malamUtradEhamaTa

sOnala hEyamEkAka Suddhi vunnadA

mAnani kOrikalaTa mAyala saMsAramaTa

dInavRttEkAka yiMdu dEjamunnadA   ॥dina॥

 

Literal & Implied Meaning combined

Is this really human birth?
A body stained with urine and feces!
With what will you wipe it clean —
Can it ever truly be pure?

Unending desires,
A world of illusions that never stops deceiving —
A life of continuous pleading,
What good does it bring?
Is this life worth living —
Is there even a flicker of light in it?

---

2^nd Stanza:

చంచలపుఁ జిత్తమట సకలేంద్రియములట

పొంచిన పాపమేకాక పుణ్యమున్నదా

సంచితపుఁ గర్మమట జనన లయములట

ముంచిన తీదీపేకాక మోదమున్నదా    ॥దిన॥

chaMchalapu jittamaTa sakalEMdriyamulaTa

poMchina pApamEkAka puNyamunnadA

saMchitapu garmamaTa janana layamulaTa

muMchina tIdIpEkAka mOdamunnadA          ॥dina॥ 

Literal & Implied Meaning combined:

Hey, you have a restless mind,
And senses that stir it endlessly.
They lurk behind, eager to indulge in sin—
Do you know what a virtuous deed is?

The wise say it’s all accumulated karma,
From which arise birth and death in endless cycles.
These pains and pleasures come from your immersion in them—
O man! Think, if true happiness exist?

               (If not, you would not be here. Action from your side is lacking)

---

3^rd Stanza:

శ్రీవేంకటేశుఁడట జీవుఁడనేనట యిందు

దైవపుదాస్యమే కా కితరమున్నదా

యీవల నావలన ట యిహముఁ బరమునట

కైవశము లాయఁగాక కడమున్నదా        ॥దిన॥

 

SrIvEMkaTESuDaTa jIvuDanEnaTa yiMdu

daivapudAsyamE kA kitaramunnadA

yIvala nAvalana Ta yihamu baramunaTa

kaivaSamu lAyagAka kaDamunnadA   ॥dina॥

 

Literal & Implied Meaning combined

They say, “He is Venkateshwara — the eternal truth.”
But I do not know that divine form.
This visible body, this life — they are fleeting.
(Even Annamacharya cannot recognize his own true self.)

Is there any greater task for humanity
than to seek refuge in the Divine?

They speak of two sides —
one called the earthly realm, the other, the eternal.
But I do not know where I truly belong.
(The letter “ṭa” in the verse quietly hints at this very uncertainty.)
To Annamacharya, there seems no real difference between the two.

When both realms are alive within me,
what more is there to long for?

x-x-The End-x-x