తాళ్లపాక అన్నమాచార్యులు
135 తెలియనివారికిఁ
దెరమరుఁగు
అందమైన
పంజరం
Those interested in English Version may press this
ఉపోద్ఘాతము: అన్నమాచార్యులు దైనందిన వాడుకలో ఉన్న పదాలను ఉపయోగించి, ఏ ఆధునిక ప్రమాణాలూ సరితూగని విధంగా, అత్యంత విప్లవాత్మకమైన భావనలను ప్రాపంచిక వస్తువులలో తెలియజేసి గొప్ప కవిత్వాన్ని సృష్టించి మెప్పించారు.
ఈ కవిత యొక్క
ప్రధాన లక్ష్యం వ్యక్తీకరించడానికి అత్యంత కఠినమైనదే కావచ్చు. అన్నమయ్య మాటల వాఁడి
ముందు లేజర్ కిరణాల పదునూ దిగదుడుపే. ఇటువంటి
కూర్పు అనితరసాధ్యము.
అన్నమాచార్యుని లోతైన కవితావేశమును గొప్ప చిత్రకారుల ఊహలలో ప్రతిధ్వనించుట చూడవచ్చు. ఒక కళాకారుడు మాత్రమే మరొక కళాకారుడి అభిరుచిని పూర్తిగా ఆస్వాదించగలడు. వారు వేర్వేరు కాలాలకు చెందిన వారైనా భావము ఒకేలా కాన్పించుట అనుకోకనో లేక ప్రమాదవశత్తుననో జరిగినదికాదు.
రెనే మాగ్రిట్టే (1898-1967) ఒక బెల్జియన్ అధివాస్తవిక కళాకారుడు., అతను అనేక చమత్కారమైన మరియు ఆలోచన రేకెత్తించే చిత్రాలను సృష్టించడంలో ప్రసిద్ధి చెందాడు. అన్నమాచార్యుని వలె ఆయన కూడా సాధారణ వస్తువులను అసాధారణ సందర్భంలో చూపి మరియు వాస్తవికత గురించి పరిశీలకుల ముందస్తు అవగాహనలను (preconceived notions) సవాలు చేస్తాడు. ఇద్దరు గొప్ప కళాకారులు ఒకే విషయం చెప్పడం మీరు చూస్తారు. ఒకరిది అసాధారణ శ్లేషను ప్రేరేపించును. మరొకరు మిమ్మల్ని వేరే ప్రపంచములో అబ్బురపరచుతూ విహరింప చేస్తారు. అక్కడ నుండి మీరు దిగివచ్చుటకు ఇష్టపడరు.
కీర్తన: రాగిరేకు: 355-4 సంపుటము: 4-324 |
తెలియనివారికిఁ దెరమరుఁగు తెలిసినవారికి దిష్టంబిదియే ॥పల్లవి॥ కన్నులయెదుటనుఁ గాంచినజగ మిది పన్నిన ప్రకృతియు బ్రహ్మమునే యిన్నిట నుండఁగ నిదిగాదని హరిఁ గన్న చోట వెదకఁగఁబోనేలా ॥తెలి॥ అగపడి యిరువదియైదై జీవునిఁ దగిలినవెల్లాఁ దత్వములే నగవుల నిదియును నమ్మగఁ జాలక పగటునఁ దమలో భ్రమయఁగ నేలా ॥తెలి॥ అంతరంగుఁడును నర్చావతారము నింతయు శ్రీవేంకటేశ్వరుఁడే చెంతల నీతనిసేవకులకు మరి దొంతికర్మములతోడ సిఁకనేలా ॥తెలి॥
|
Details and Explanations:
భావము: తెలియనివారి కెప్పటికీ దెరమరుఁగే. తెలిసినవారు ఇతరము లెరుగరు.
వివరణము: ఈ ప్రపంచమే ఒక ఇంద్రజాలము. దీనికి మంత్రముగ్ధులై ఇందులో మునిగిపొతే, ఇక దీని నుండి బయటపడటం దాదాపు అసాధ్యం. ఎందుకంటే సత్యము మరియు భ్రమల మధ్య వ్యత్యాసము గుర్తు పట్టలేనంత సూక్ష్మము. నిజానికి భ్రమ ఎక్కువ ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది.
ఇది ఎవరి కథో గుర్తు చేసుకోలేకపోతున్నాను. బహుశా అది సోక్రటీస్ దేమో. బాటిల్ ను సముద్రపు నీటితో నింపడానికి వృధాగా ప్రయత్నిస్తున్న ఒక పిల్లవాడిని అతను చూస్తాడు. అతను నింపుతాడు, తరువాత నీళ్ళను తిరిగి సముద్రంలో పోస్తాడు. ఇలా కొన్ని సార్లు చేసిన తరువాత, పిల్లవాడు సీసాని సముద్రంలోకి విసిరేస్తాడు. అప్పుడు సోక్రటీస్ "నీసాతో ఏం చేస్తున్నావని?" అడుగుతాడు. బాలుడు ఇలా జవాబిచ్చాడు "నేను సముద్రాన్ని దానిలో నింపడానికి ప్రయత్నించాను. సాధ్యం కాదని తెలుసుకున్నాను. ఏదేమైనా, సీసాలో సముద్రాన్ని నింపలేమేమో కానీ సముద్రం సీసాని తనలో ఇముడ్చుకోగలదని తెలుసుకున్నా. సీసాలో సముద్రాన్ని నింపాలనుకోవడం నా మూర్ఖత్వం"
అన్నమాచార్యులు చాలా లోతైన అర్థాన్ని అతి కొద్ది కొన్ని పదాల్లో తెలియజేస్తారు. జీవితంలో చేయవలసిన విధులను తెలిసిన మరో ఆలోచనలేక ఆ కార్యము నందే ఉందుము. పలు ప్రయత్నములలో కాదు. పై ఉదాహరణలోని తెలివైన బాలుడు కొలది ప్రయత్నములోనే వృథా ప్రయాసను గుర్తించి ఆ పనిని సముద్రానకే (ప్రకృతికే) విడిచిపెట్టాడు. అయితే, విచ్చలవిడిగా నచ్చినది చేయమని దీని అర్థం కాదు.
అన్వయార్ధము: (దైవమునకు) అంకితమైన వారు ఇతరములు ఇష్టపడరు. ఇతరులు
ఇంద్రజాలములో మునుగుదురు.
ముఖ్య పదాలకు
అర్ధాలు: గన్న చోట =మానవుల జన్మస్థలం = లైంగిక సుఖాలపై వ్యామోహమును
సూచిస్తుంది.
భావము: కన్నులయెదుటనుఁ కనపడు
జగము, ప్రకృతివేయు ఎత్తుగడలన్నియు బ్రహ్మములే. ఇట్లు కనపడునదంతయు హరిఁయై ఉండగా వెర్రియై
లైంగిక సుఖములలో వెతుకుతావే?
వివరణము: మనం ఏమి చూస్తాము? ఇది మీ సమయాన్ని వృథా చెయ్యడానికో, విసిగించడానికో అడిగిన ప్రశ్న కాదు. "చూసేది అవగతమైందా?" అని అన్నమాచార్యులు అడిగే అసలైన ప్రశ్న?
రెనే మాగ్రిట్టే వేసిన "ది ఫెయిర్ క్యాప్టివ్" (అందమైన పంజరం) అనే క్రింద ఇచ్చిన పెయింటింగ్ చూడండి. ఈ చిత్రకారుడు ఒక పెయింటెడ్ చిత్రము మరియు దాని వెనుక దాగిన బ్యాక్ గ్రౌండుకు మధ్య వైరుధ్య సంబంధాన్ని పరిశోధిస్తాడు.
ఈ చిత్రం సముద్రతీరంలో ఒక బండరాయి మరియు మండుతున్న తుబా (బాకా లాంటి ఊదే పరికరము) వాటి మధ్య ఉన్న ఈసెల్ (డ్రాయింగ్ బోర్డు)ను చూపిస్తుంది. ఈసెల్ మనం చూసే విండోకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది. బండరాయి పదార్థానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది. మండుతున్న తుబా కోరికలతో రగిలిపోయే మనస్సును సూచిస్తుంది. ఈ కోరికలు, 'కాన్వాస్'పై కొంత ప్రతిబింబాన్ని వదిలివేస్తాయి. ఈసెల్ (డ్రాయింగ్ బోర్డు)ను పారదర్శకముగా చూపి అది దాచిన వాటిని పరిశీలించే వెసులుబాటు ప్రేక్షకుడికి కల్పించారో లేక నేపధ్యమును (బ్యాక్ గ్రౌండును) సరి పోలు చిత్రమును గీసిరో తెలుపలేదు. దీని నుండి చూచుచున్నది చిత్రమా లేక సహజమగు వాస్తవమా అన్నది ప్రేక్షకునికే వదలి వేసారు!
పై చిత్రంలో వలె, కోరికలు, ఆలోచనల జ్వాలల ద్వారా మనము ప్రభావితమవుతాము. మనిషిని తాను చూసేదానితో మమేకము కాకుండా పరిమితులు విధించలేదు. "ది ఫెయిర్ క్యాప్టివ్" అనే ఈ చిత్ర౦, మన దృక్కోణాన్ని పెద్ద లేదా చిన్న ఈసెల్ (డ్రాయింగ్ బోర్డు) ద్వారా పరిమిత౦ చేసుకు౦టామని మనకు చెబుతో౦ది. ఈసెల్ యొక్క సరిహద్దులు, మనసులో ఊహించుకుని గీసుకున్న సరిహద్దులతో నిర్మించబడతాయి. కదలుచున్న ఆలోచనలు మన దృక్పథాన్ని వక్రీకరిస్తున్నాయి.
భూమి ప్రపంచానికి కేంద్రం కాదు అనే వాస్తవం శతాబ్దాలుగా వివాదాస్పదంగా ఉండినదని మనకు తెలుసు. ఒక వాస్తవాన్ని అంగీకరించడానికి చాలా జీవితాలు మరియు యుగాలు పట్టాయి. అదే విధముగా చూచు విషయమునకు మరియు ఉన్నది ఉన్నట్టుగా సమ్మతించుటకు మధ్య వ్యత్యాసము ఆలోచన ద్వారా ఉత్పన్నమయ్యే ఇబ్బంది. మానవుడు కనులముందర అగపడు సత్యమును ఒప్పుకొని దానిలో భాగమగుటకు తనలో జరుపు అంతర్మధనమే ఘర్షణ. ఈ ఘర్షణలో పడి సత్యమునకు దూరమగును. కావున అతడు చూచునది సత్యము కాదు, తన స్మృతి ద్వారా గ్రహించిన ఆనవాలు మాత్రమే. అందుకే త్యాగరాజు "తెరతీయగ రాదా నాలోని, తిరుపతి వెంకటరమణా ! మత్సరమను తెరతీయగ రాదా" అన్నారు.
చూచినది మరియు అందు అంతర్బాగమవటనికి మధ్య ఉన్న ద్వంద్వత్వం మనిషిని నిరాశపరచి సులభముగా వీలయ్యే శారీరక ఆనందాల వైపు పరుగు తీయిస్తుంది. అందుకే అన్నమాచార్యులు “గన్న చోట వెదకఁగఁబోనేలా” అన్నారు. అంటే మనం ఎడమ వైపుకు లేదా కుడి వైపుకు మొగ్గుతాం. ఈ రెండూ మన వీక్షణకు రంగులు చల్లి మభ్య పరుస్తాయి. "ది ఫెయిర్ క్యాప్టివ్" యొక్క ల్యాండ్ స్కేప్ లో కాషాయ ఛాయకు అదే కారణం.
ఈ విధంగా భగవద్గీతలో పేర్కొన్న సంతులనము సమం కాయశిరోగ్రీవం ధారయన్నచలం స్థిరః (6-13) అన్నది సైద్ధాంతికం కానేకాదు, అది తీవ్రమైన మనో నిమగ్నత. అదే జిడ్డు కృష్ణమూర్తి
చెప్పిన కష్టమైన పని. అన్నమాచార్యులు చెప్పిన "నడిమితెరువుననే నడవుమీ#1"
అర్ధము కూడానూ.
భావితరాలకు 'చర్య'ను సమగ్రముగా తెలుపుటకు అన్నమాచార్యులు ఈ సర్వోత్తమమైన కవితా చిత్రాలను మన మనఃపలకములో ముద్రించారు. అతను గొప్ప సత్యాన్వేషకుడే కాని ఛాందస వాది కాడు.
అన్వయార్ధము: సర్వవ్యాపకుడైన భగవంతుణ్ణి వెతకడమే మూర్ఖత్వం
కాదా? (అదీ తప్పు తెరువులలో.)
ముఖ్య పదాలకు
అర్ధాలు: నగవుల = పరిహాసము చేయుచూ, పగటునఁ = పొగరుతో, గర్వముతో.
భావము: తనకు అనుభవమనకు
వచ్చు యిరువదియైదు తత్వములు కూడా దైవ ప్రసాదములే. పొగరుతో దీనిని పరిహసించి
నమ్మలేని వింత జీవులు తమలోనే భ్రమయుదురు గాక.
వివరణము: 'పగటునఁ దమలో భ్రమయఁగ నేలా' మానవుని జీవిత పోరాటం వెలుపలి శతృవులతో కాదు; అంతర్గత పోరాటమే అని సూచిస్తుంది. అ౦దుకే, జీవిత౦లో అత్యున్నత విజయము చక్రవర్తి పదవి నధిరోహించుటలోకాదు, విపత్కర పరిస్థితులలోనూ ఉన్నవాటితో సంతృప్తితో వినయ౦గా ఉ౦డడమే.
ఈ శ్లోకం మొదటి చరణంతో చాలా దగ్గరి సమన్వయాన్ని మీరు గమనించవచ్చు. మానవుడు తన అహం నుండి బయటకు రాకపోతే, భౌతిక విజయాలు సాధించినప్పటికీ, నిర్భాగ్య జీవిగా మిగిలిపోతాడు. ఇదే విషయాన్ని అసమాన ప్రతిభావంతుడగు మైకేల్ జాక్సన్ జీవితంలో సులభంగా గమనించవచ్చు.
అన్నమాచార్యులు పేర్కొన్న
మానవ శరీరంలోని 25 తత్వాలు:
1. జ్ఞానేంద్రియాలు : కన్ను, ముక్కు, చెవి, నాలుక మరియు చర్మం – 5.
2. కర్మేంద్రియాలు : కాళ్ళు, చేతులు, శిశ్నం, గుదం మరియు నోరు – 5.
౩. అంతఃకరణ చతుష్టయం : మనస్సు, బుద్ధి, చిత్తం మరియు అహంకారం – 4.
4. పంచాతన్మాత్రులు : శబ్దం (ఆకాశగుణం), స్పర్శ (గాలిగుణం), రూపం (అగ్నిగుణం),
రసం (నీటి గుణం) మరియు గంధం (భూమిగుణం) – 5.
5. పంచప్రాణాలు : లోనికి తీసుకునే గాలి శరీరంలో అయిదు రకాలుగా పనిచేస్తూ ఉంది –
ప్రాణం, అపానం, వ్యానం, ఉదానం మరియు సమానం –5.
పైవి 24 + జీవుడు కలిపి 25 తత్వాలతో
మానవుడు జీవన యాత్రను కొనసాగిస్తున్నాడు.
ముఖ్య పదాలకు
అర్ధాలు: నర్చావతారము = కోవెలలో అర్చించబడే మూర్తి;
సిఁకనేలా = సిగపట్లేలా? యుద్ధము చేయవలసిన పనియేమి?
భావము: అంతరంగుఁడును
అర్చావతారము (కోవెలలో అర్చించబడే మూర్తి) నింతయునూ#2
శ్రీవేంకటేశ్వరుఁడే. మరి ఈతనిసేవకులకు దొంతికర్మములతోడ సిగపట్లేలా? (యుద్ధము
చేయవలసిన పనియేమి?)
వివరణము: “ఈతనిసేవకులమని మనకు ఎలా తెలుసును?” అన్నమాచార్యులు అడిగే పెద్ద ప్రశ్న. 'తెలిసినవారికి దిష్టంబిదియే' అను పదప్రయోగం "ఆ వ్యక్తి తన ప్రస్తుత స్థితిలో కొనసాగడానికి ఇష్టపడవచ్చు కానీ అతడు తాను వాస్తవానికి ఏ స్థితిలో ఉన్నాడో ఖచ్చితంగా నిర్ణయించలేడు" అని సూచిస్తుంది. ఈ అనిర్దిష్ట స్థితి ప్రాపంచిక జ్ఞానం, వ్యవహారాలు మరియు గందరగోళములకు అతీతమైనది.
References
and Recommendations for further reading:
#1 93. ఊరికిఁ బోయెడి వోతఁడ (Uriki bOyeDi vOtaDa)
#2 96. ఎదుట నెవ్వరు లేరు యింతా విష్ణుమయమే (eduTa nevvaru lEru yiMtA vishNumayamE)
కీర్తన సంగ్రహ సారం:
పల్లవి: తెలియనివారి కెప్పటికీ
దెరమరుఁగే. తెలిసినవారు ఇతరము లెరుగరు. అన్వయార్ధము: (దైవమునకు) అంకితమైన వారు ఇతరములు ఇష్టపడరు. ఇతరులు
ఇంద్రజాలములో మునుగుదురు.
చరణం 1: కన్నులయెదుటనుఁ కనపడు జగము, ప్రకృతివేయు ఎత్తుగడలన్నియు బ్రహ్మములే.
ఇట్లు కనపడునదంతయు హరిఁయై ఉండగా వెర్రియై లైంగిక సుఖములలో వెతుకుతావే?
అన్వయార్ధము: సర్వవ్యాపకుడైన
భగవంతుణ్ణి వెతకడమే మూర్ఖత్వం కాదా? (అదీ తప్పు తెరువులలో.)
చరణం 2: తనకు అనుభవమనకు వచ్చు
యిరువదియైదు తత్వములు కూడా దైవ ప్రసాదములే. పొగరుతో దీనిని పరిహసించి నమ్మలేని
వింత జీవులు తమలోనే భ్రమయుదురు గాక.
చరణం 3: అంతరంగుఁడును అర్చావతారము (కోవెలలో అర్చించబడే మూర్తి)
నింతయునూ#2 శ్రీవేంకటేశ్వరుఁడే.
మరి ఈతనిసేవకులకు దొంతికర్మములతోడ సిగపట్లేలా? (యుద్ధము చేయవలసిన పనియేమి?)
The count of Tattvas varies from philosopher to philosopher. Annamayya puts it at 25, and you have listed them well.
ReplyDeleteVery nice explanation
ReplyDeleteVery nice explanation
ReplyDelete*తెలియనివారికి దెరమరుగు*
ReplyDeleteతానెవరో, తన స్వరూపమేమిటో తెలియకపోవటమే అజ్ఞానం. స్వస్వరూపమును తెలిసికోవటమే జ్ఞానం.
మాయ లేక భ్రమ అజ్ఞానం. అజ్ఞానపు తెర జ్ఞానాన్ని కప్పివేస్తుంది.అజ్ఞానతిమిరాలు జ్ఞానప్రకాశాన్ని కప్పివేస్తాయి.
అందువలన అజ్ఞాని లేక అవివేకి
లౌకికమైన విషయాలతో మమేకమై
దైవాన్ని తెలిసికోలేడు.
ఎప్పుడైతే అజ్ఞానము తొలగిపోతుందో అప్పుడు జ్ఞానం ప్రకాశిస్తుంది.
ఆత్మ పరమాత్మల ఐక్యమును సాధించిన జ్ఞానికి సర్వం సచ్చిదానంద ఘన పరబ్రహ్మమయమే అవుతుంది. పరమాత్మ యందు రమిస్తూ, పరమానందమును అనుభవిస్తూ ఉంటాడు.ఆట్టివానికి కోరికలనేవి యేవీ ఉండవు.పరమాత్మ దర్శనం అయిన తరువాత జ్ఞానికి ఇష్టాయిష్టములనునవి నశిస్తాయి.
దీనినే అన్నమయ్య కీర్తన యొక్క పల్లవి యందు ప్రస్తావించాడు.
దృశ్యమాన జగత్తంతా మిథ్యయే.అది భగవంతుని మాయాజనితమైనదియే.
స్థావరజంగమాలలో పరమాత్మ నిభిడీకృతమై, వ్యాపించియున్నాడు.
*ఓం పూర్ణమదః పూర్ణమిదం పూర్ణాత్ పూర్ణముదచ్యతే|*
*పూర్ణస్య పూర్ణమాదాయ* *పూర్ణమేవావ శిష్యతే||*
ఈశావాస్య ఉపనిషత్తు లోని శాంతిమంత్రంలో
"దేవుడు పరిపూర్ణుడు. ఇది (ఈ ప్రపంచం) పరిపూర్ణమైనది. పరిపూర్ణమైన భగవంతుడి నుండే పరిపూర్ణమైన ప్రపంచం పుట్టింది. పరిపూర్ణం నుండి పరిపూర్ణాన్ని తీసివేసిన తర్వాత కూడా పరిపూర్ణతే మిగిలి ఉంది." అని బోధిస్తున్నది.
జగమంతా బ్రహ్మమయమైనప్పుడు,
సచ్చిదానందస్వరూపమైనప్పుడు, పరమానందాన్ని చవిచూడగలప్పుడు, స్త్రీసౌఖ్యం కోసం వెదుకులాట దేనికి?అని అన్నమయ్య మొదటి చరణంలో మూర్ఖుడైన మానవుడిని ప్రశ్నించుచున్నాడు.
రెనే మాగ్రిట్టే ఊహాత్మక చిత్రంలో జగత్స్వరూపాన్ని చక్కగా చిత్రీకరించాడు.
ఇక రెండవ చరణంలో అన్నమయ్య దేహం యొక్క ఇరువది అయిదు తత్త్వములు దైవదత్తములే యని చెబుతూ,అహంకారపూరితంగా మనిషి వీటిని పరిహసిస్తూ, ఆత్మానాత్మ వివేచన లేక, దేహమే ఆత్మయనే భ్రమలో పడి పరమాత్మను విస్మరిస్తున్నారని లోకోపదేశం చేస్తున్నాడు.
భగవంతుడు సగుణ,నిర్గుణ స్వరూపుడు.అర్చావతారం సగుణస్వరూపం.అంతరంగంలో ప్రకాసిస్తున్నవాడు నిర్గుణపరబ్రహ్మ.
బాహ్యాంతరంగములలో వెలిగే దైవం కోసం దొంతికర్మల నేల చేయవలెనని అన్నమయ్య ప్రశ్నిస్తున్నాడు చివరి చరణంలో.
దేహమనునది ఇరువది ఐదు తత్త్వములతో భగవంతుడు సృష్టించినది.వాటిని సాంఖ్యంలో
*పంచవింశతి* తత్త్వములుగా ప్రతిపాదించారు.
సాంఖ్యం ముఖ్యంగా ప్రకృతి, పురుషులను విశ్లేషించి చెబుతుంది. ప్రకృతి అనేది త్రిగుణాత్మకం. అవి సత్వగుణం, రజోగుణం, తమోగుణం.
ఈ ప్రకృతిలో 24 తత్వాలున్నాయి. అవి పంచమహాభూతాలు - ఆకాశం, నీరు, అగ్ని, వాయువు, భూమి, పంచతన్మాత్రలు - శబ్ద, స్పర్శ, రూప, రస, గంధాలు, పంచ జ్ఞానేంద్రియాలు - త్వక్ (శరీరం), చక్షు(నేత్రాలు), శ్రోత్ర (చెవులు), జిహ్వ (నాలుక), ఘ్రాణ (నాసిక్), పంచ కర్మేంద్రియాలు - వాక్కు (నోరు), పాణి (చేతులు), పాదాలు (కాళ్లు), పాయువు, ఉపస్థలు (మలమూత్ర విసర్జనా ద్వారాలు). ఇవి మొత్తం ఇరవై. మిగిలిన నాలుగు మనస్సు, బుద్ధి, చిత్తం, అహంకారం. ఈ ఇరవై నాలుగు కలిసి దేహం అనే చట్రం ఏర్పడింది. వీటినే చతుర్వింశతి తత్వాలు అంటారు.
వీటిలో చేరి నివసించేవాడు దేహి (ఆత్మ లేక జీవుడు). ఇతనితో కలిపి 25 తత్వాలు.
అంటే *పంచవింశతి* తత్వాలు అవుతాయి. ఈ 24 తత్వాలు ఆవరించుకొని త్రిగుణాలు సత్వ రజ స్తమో గుణాలు మూడు (ప్రకృతి) ఉన్నాయి. ఇవే జీవుడ్ని ఈ 24 తత్వాలలో బంధించి మోహ పరవశుడ్ని చేస్తాయి. అంటే జీవుడు తనకు వేరుగా ఉన్న ఈ తత్వాలతో కలిసిపోయి అవే నేననుకొని ఈ దేహమే నేననుకొనే భ్రమను కల్పించాయి. నిజానికి అవి వేరు తాను వేరు. ఇది సాంఖ్యం. మరి యోగం ఏమిటి? యోగం ద్వారా ఈ త్రిగుణాలు కల్పిస్తున్న మోహం నుంచి బయటపడి ఈ చట్రమే నేననే భ్రమను తొలగించుకొని తన అసలు స్వరూపమైన ఆత్మను, పరమాత్మగా గుర్తించి తన స్వస్వరూప స్థితిని చేరుకోవాలి.
ఓం తత్ సత్ 🙏🙏🙏
కృష్ణ మోహన్