T-245 ఏ కాలమేది దనకెట్ల సుఖమైయుండు

 తాళ్లపాక అన్నమాచార్యులు

245 ఏ కాలమేది దనకెట్ల సుఖమైయుండు

For English version press here

 పంచ భూతముల తోటలు

అజరామరమై విలసిల్లు

కాలస్రవంతిలో ఆ బాటలు

నిలుచు ఆశ్చర్యములు.

 

ఆ ప్రవాహం  లాభమూ నివ్వదు

జీవము నిలువదు, ఆశా చావదు

మాయాజాలంలో మరింత మునుగు

 

ఉపోద్ఘాతము

ఈ కీర్తనలో అన్నమాచార్యులు నాయిక రూపంలో నిలుస్తారు—

దైవంతో కలిసే అనుకూల కాలం రావాలని ఎదురుచూస్తూ.

 

కానీ ఇక్కడ ప్రత్యక్షమవుతున్నది దైవహృదయమే,

“దేని కోసం వేచి ఉన్నావు?” అని ప్రశ్నిస్తున్నట్టుగా.

ఆమె మనసులోని తపన,

ఆలోచనల ఆత్రుత

ఆయనకే ముందే తెలిసినవి.

 

చరణాలలో అన్నమాచార్యులు

ఆ నాయిక మనసును మూడవ వ్యక్తిలా ఆవిష్కరిస్తారు.

“కోవిలల కూఁతలకుఁ గోపించవలసె” అని చెప్పినప్పుడు—

ఆకాంక్షించినదానికి విరుద్ధంగా వచ్చిన సమయంపై ఉద్భవించే కోపాన్ని సూచిస్తారు.

 

“చలిగాలి యెండనుచు జాలిబడవలసె” అని చెప్పినప్పుడు—

మనుషులలో పుట్టే విరుద్ధభావాలను,

ప్రత్యేకంగా తనపై తానే జాలి పడే ఆత్మదయ తటపటలను ఎత్తిచూపుతారు.

 

చివరి చరణంలో మాత్రం అన్నమాచార్యుల మాటల దిశ

పరమార్థం వైపు మరలుతుంది.

---

కృతిరస విశ్లేషణ​: ఈ కీర్తనని ప్రధానముగా ‘ధ్వని కావ్యం’గా భావించవచ్చును. ఎందుకంటే ఇందులో ఏ విషయము కూడా సూటిగా చెప్పకుండా ధ్వనించ బడినది. కృతి విషయమంతా లక్ష్యార్థము అనిపిస్తుంది. 

దీనిలోని స్థాయీ భావమును ‘వైరాగ్యం’గా భావిస్తే కృతిలోని ముఖ్య రసము ‘శాంత రసము’ అని మనకు తెలుస్తుంది. ఇందులోని శృంగారము ‘అంగిరసమై’ సౌందర్యమును, ఆత్మీయ భావనను కలిగిస్తుంది.  

ఇది విలక్షణమైన ప్రక్రియ​. ఇటువంటి సాధారణంగా బాహ్యముగా  శృంగారము కనబడును.  సాధారణంగా హాస్య రసము, వీర రసము అంగీరసములుగా వుండును.   కానీ ఈ కృతిలో శాంత రసమునకు శృంగారము అంగీరసముగా కలుపుట  కష్టసాధ్యము. 

సాహిత్యమును అర్ధము చేసుకొనుట కష్ట సాధ్యము కనుక ఈ కీర్తనను ‘నారికేళ పాకము’గా భావించ వలెను. 

శృంగార కీర్తన

రేకు: 74-3 సంపుటము: 5-255

ఏ కాలమేది దనకెట్ల సుఖమైయుండు - నా కాలవశతఁ దానట్లుండవలనె ॥పల్లవి॥   బలువియోగాగ్ని దలఁపంగ నెట్టిదొకాని చలిగాలి యెండనుచు జాలిఁ బడవలనె వలరాజుకోపమెటువంటిదో పడఁతులకు తలిరాకు చేఁదనుచుఁ దలపోయవలనె ॥ఏకా॥   భావంబు తలపోఁత బలిమెట్టిదోకాని నోవి దోఁపనిచోట నొచ్చెననవలనె ఈ విరహపరితాపమిఁకనెట్టిదో కాని కోవిలల కూఁతలకుఁ గోపించవలనె ॥ఏకా॥   తిరువేంకటేశుకృప తియ్యమెట్టిదొ కాని చిరునవ్వు మోవిపైఁ జెరలాడవలనె సురతసౌభాగ్యముల సొంపులెట్టివొ కాని మురిపెంపుఁ గనుచూపు ముయ్యఁగావలనె ॥ఏకా॥

Details and Explanations:

పల్లవి:

ఏ కాలమేది దనకెట్ల సుఖమైయుండు -

నా కాలవశతఁ దానట్లుండవలనె ॥పల్లవి॥ 

Telugu Phrase	Meaning
ఏ కాలమేది	ఏ కాలమెలా వుంటుందో ఎవరికీ తెలియదు
దనకెట్ల సుఖమైయుండు	అది మనకు సౌఖ్యం ఇస్తుందా లేదా చెప్పలేం.
నా కాలవశతఁ దానట్లుండవలనె	కాలం ఎలా నడిపిస్తే, దానికి వశులమై అలా ఉండక తప్పదు.

 

ప్రత్యక్ష భావము:

ఏ కాలమొస్తుందో తెలియలేం

అది సుఖమో దుఃఖమో చెప్పలేం;

కాలపు శూలం ఎదురాడలేం

కాక తప్పదు దానికి వశులం

---

వ్యాఖ్యానం:

Part 1:

ఈ పల్లవి కాల స్వభావాన్ని ఆవిష్కరిస్తుంది. 

కాలం ఎక్కడో ఒక బిందువునుంచి పుట్టినది కాదు—

దానికి ఏ ఆరంభమూ స్పష్టంగా లేదు,

ఏ అంతమూ కనిపించదు.

అది కేవలం అనంత ప్రవాహం.

 

మనం “దేవుడు” లేదా “బ్రహ్మము” అని పిలిచేది

ఈ కాల ప్రవాహానికి చెందింది కాదు.

అది కాలాతీత స్థితి—

గతం, వర్తమానం, భవిష్యత్తుల కతీతమైనది.

 

కానీ మనం, ఈ భౌతిక దేహానికి బంధింపబడి,

కాలపు ప్రవాహంలో చిక్కుకుపోతాం.

జీవము పదార్థంలో సమ్మిళితమైనప్పుడు

కాలము అను అవగాహన కలిగినప్పుడు,

కాలం జారిపోతున్నదని మనం గ్రహించడం జరుగుతుంది.

ఇది “కొత్త ఆరంభం” కాదు,

కేవలం “కాల పరిమితి విధించబడిన షరతుల తెలివి” మాత్రమే.

 

మన యత్నాలు యావత్తు, ఎదురుచూపులు—

సమయము యొక్క కదలికలతో ముడిపడినవి.

“మంచి కాలం” కోసం ఎంత ఎదురు చూసినా,

ఆ ఎదురు చూపు ఒక ఉచ్చు—

ఎందుకంటే కాల బంధిత యత్నం ద్వారా బ్రహ్మాన్ని చేరలేం.

 

అయితే ఏమి చేయవలె?

ఈ పల్లవి ద్వారా అన్నమాచార్యుడు

నేరుగా సూచిస్తున్నది ఏమిటంటే—

మంచి కాలం వస్తుంది అనే తపనయే మాయ;

ఇప్పుడే, ఈ క్షణమే దైవమును చేపట్టుటకు నిజమైన సమయం.

---

Part 2: 

 

భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు స్పష్టంగా చెబుతున్నాడు— 

న కర్తృత్వం న కర్మాణి లోకస్య సృజతి ప్రభుః ।

న కర్మఫలసంయోగం స్వభావస్తు ప్రవర్తతే ॥ 5-14 ॥ 

భావము: కర్తృత్వ భావన కానీ, కర్మల స్వభావం కానీ భగవంతునిచే సృష్టించబడవు; కర్మ ఫలములను సృష్టించేది కూడా ఆయన కాదు. భౌతిక ప్రకృతి గుణములే వీటన్నిటిని ప్రవర్తిల్లచేయును. 

దీని అర్థం ఏమిటంటే—దైవం ఒక సమయపాలకుడిలా కూర్చొని, మంచి కాలం, చెడు కాలం ఏర్పరచి, ఫలాలు పంచే వాడు కాదు. మనం అనుకునే కాలం—దానిలోని సుఖం, దుఃఖం, లాభం, నష్టం అన్నీ ప్రకృతి యొక్క సహజ క్రమం. 

ఈ ప్రకృతి ప్రవాహంలో చిక్కుకున్న మనసు మాత్రం “కొంచెం వేచి చూద్దాం, మంచి కాలం వస్తుంది, దేవుడు సులభం చేస్తాడు” అని ఆశపడతాం. కానీ —ఆ ఆశ తప్పుదారి అనికృష్ణుడు చెబుతున్నాడు. ప్రభువు అకర్త—గుణాల ఆటలో ఆయనకు సంబంధం లేదు. కాలం ప్రవహించడమూ, కర్మఫలాలు కలగడమూ స్వతహాగా జరుగుతుంది. 

అందుకే మంచి కాలం కోసం ఎదురు చూడటమే మాయ. కాలానికి ఆది లేదు, అంతమూ లేదు; అది సుఖాన్ని హామీ ఇవ్వదు. దైవం మాత్రం కాలాతీతం, ఆ ప్రవాహానికి అతీతం. దానిని చేరుకోవడానికి కాలంతో బంధింపబడిన యత్నం లేదా ఎదురుచూపు ఉపయోగం లేదు.

---

మొదటి చరణం: 

బలువియోగాగ్ని దలఁపంగ నెట్టిదొకాని

చలిగాలి యెండనుచు జాలిఁ బడవలనె

వలరాజుకోపమెటువంటిదో పడఁతులకు

తలిరాకు చేఁదనుచుఁ దలపోయవలనె ॥ఏకా॥ 

పదబంధం	అర్ధము
బలువియోగాగ్ని దలఁపంగ నెట్టిదొకాని	పలు వియోగాగ్నులను తలపోయగా, అవియేమిటో గాని
చలిగాలి యెండనుచు జాలిఁ బడవలనె	చలిగాలి కూడా 'వేడి'యనుచు నామీద నేనే జాలి పడవలసె
వలరాజుకోపమెటువంటిదో పడఁతులకు	చంద్రుని కోపమెటువంటిదో గానీ ప్రియురాళ్ళకు
తలిరాకు చేఁదనుచుఁ దలపోయవలనె	తీయని చిగురాకులు 'చేదు' అనుకొంటూ గడపవలసె

---

 

ప్రత్యక్ష భావము

ఓ దైవమా! సుఖమైన కాలాన్ని ఇస్తావని నిన్ను ప్రేమిస్తే,
దానికి బదులు నీవిచ్చేది ఈ వియోగాగ్నులే— అవి ఎలా ఉంటాయంటే…
చల్లని గాలీ ఎండలాగా అనిపించి, నాపైన నేనే జాలి పడవలసివస్తుంది;
పైగా ఈ చంద్రుని కోపమెటువంటిదంటే,
ఆ మృదువైన ప్రియురాలినే ఎంత దహింపజేస్తుందో గానీ…
తీయని చిగురాకులకూడా చేదుగా అనిపించుకునే రోజులు వచ్చాయి.
నిన్ను ప్రేమించడమే మా తప్పా?

---

వ్యాఖ్యానం:

“మాయ గుచ్ఛం”:

మాగ్రిట్ గారు వేసిన “పుష్పగుచ్ఛం” పరిశీలించండి.   చూపరులకు ముద్దుగావున్న కుండ ఒక గదిలోని బల్లపై ఉంచబడింది. బల్ల, గోడలు ముదురు రంగులో ఉండటంతో కుండ మరింత స్పష్టంగా కనిపిస్తోంది. కానీ పుష్పగుచ్ఛంలా అనిపిస్తున్న ఆ ఆకృతి నిజంగా లేదు—అది కేవలం అలా కత్తిరించబడిన ఆవరణం (ఒక కటౌట్) మాత్రమే. ఆ రంధ్రం గుండా వెలుపలున్న నీలి ఆకాశం, సూర్యకాంతితో నిండిన ప్రకృతి, పుష్పాలతో విరబూసిన మొక్కలు కలిసి చిత్రాన్ని పుష్పగుచ్ఛమని మన కంటికి మోసగిస్తున్నాయి. చిన్న చిన్న పువ్వులు కుండలోనే పెరిగినట్టుగా కనిపిస్తున్నప్పటికీ, అవి నిజానికి బయటివే. సూర్యకాంతి ఆ పుష్పాలను మరింత వెలుగులో ముంచుతూ, మాయ మరియు వాస్తవం మధ్య ఉన్న సరిహద్దును చెరిపేస్తోంది.

---

వర్ణించలేని వియోగాగ్ని

పుష్పగుచ్ఛం—మృదువుగా, అందంగా,
కానీ దాని చుట్టూ ఖాళీని గుర్తు చేసే కొనరేఖ,
ఆ రేఖలే మన జీవన సాకులు,
మిషలు, మోహములు, పోషణలు, తలములు. 

మన ప్రేమ కూడా—
మొదట సువాసనగా అనిపించే,
పెంచుకున్న మమతలై,
కాల గమనంతో శూన్యమై,
తీయని చిగురాకులు చేదుగా మారిపోవు. 

మనసు ఆలింగనం చేసేది
తనకు విరుద్ధమై జారిపోతుంది,
చివరగా హృదయం అడుగుతుంది—
“నిన్ను ప్రేమించడమే మా తప్పా?” 

ఆ బొకే అందం మాత్రం మిగిలే ఉంది,
చెదరలేదు, చెదరదు కూడా.
ఇప్పుడు ఆ భావన
హద్దులను చెరిపేస్తూ ఇంటా బయటా నిండిపోయింది.

నాకే స్వంతమని ఆ గదిలోనే ఉంచబోతే
ఆ అందం మాయమవుతుంది.

హద్దులు గీసుకుంటే ఆ భావన ఉండదు.
ఎల్లలు దాటితేనే అందం.
నీవు గీసిన పొలిమేరలే బంధం.

చూసే చూపే బంధమా? అందమా?

మానవుడా నీ దారెటు? 

---

రెండవ​ చరణం:

భావంబు తలపోఁత బలిమెట్టిదోకాని

నోవి దోఁపనిచోట నొచ్చెననవలనె

ఈ విరహపరితాపమిఁకనెట్టిదో కాని

కోవిలల కూఁతలకుఁ గోపించవలనె ॥ఏకా॥ 

పదబంధం (Phrase)	అర్థం (Telugu)
భావంబు తలపోఁత బలిమెట్టిదోకాని	అతనిని తలచే భావముల బలిమి ఎట్టిదో తెలియదు కాని
నోవి దోఁపనిచోట నొచ్చెననవలనె	బాధ తెలియని చోట కూడా నొప్పి పుట్టి నట్లనిపింప జేసె
ఈ విరహపరితాపమిఁకనెట్టిదో కాని	అతని విరహ తాపము ఎటువంటిదో కానీ
కోవిలల కూఁతలకుఁ గోపించవలనె	కోయిలల కూతలకు ఎడబాటు హెచ్చి వాటిపై కోపించ వలసె

 

---

 

ప్రత్యక్ష భావము

అతనిని తలచే భావముల బలమును అంచనా వేయలేను,

కానీ ఎప్పుడూ తాకని చోట్లకూడా

బాధ రాచుకొంది.

 

ఈ విరహపు తాపము ఎటువంటిదో చెప్పలేను,

కానీ సాధారణంగా మధురంగా అనిపించే కోయిలల కూతలు

ఇంకా ఎడబాటు పెంచి,

వాటిపై కూడా కోపం వచ్చేంతగా హృదయాన్ని గాయపరిచాయి.

---

వ్యాఖ్యానం:

అన్నమాచార్యుడు వియోగవేదనను మరింత లోతుగా అల్లుతారు—

ఆ బాధ పొంగిపొర్లి,

సాధారణంగా మధురంగా, ఆత్మీయంగా అనిపించే విషయాలకూడా

తట్టుకోలేనివిగా మారుస్తుంది.

 

ఈ వియోగం కేవలం భక్తుడి వేదనే కాదు;

మనమందరం అనుభవించే ఒక సత్యాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.

నిజజీవితంలోనూ మనం

జీవనార్థం కోసం తపిస్తూ,

అర్థమే పరమార్థమని భావించి

కోరికల స్థాయిని ఎల్లప్పుడూ పెంచుకుంటూ వెళ్తాం.

తీరా సాధించినప్పుడు

వాటి విలువ సాపేక్షమని,

చివరికి అది శూన్యమని గ్రహిస్తాం.

 

కానీ ఇక్కడ ఒక తేడా ఉంది—

లోకవైరాగ్యం మనసును ఖాళీ చేస్తూ దహిస్తుంది;

దైవవియోగం మాత్రం మనసును శుద్ధి చేస్తుంది.

కోయిలల మధురమైనదైనా

ప్రియుడు లేని లేమిని మరింత గాఢంగా గుర్తు చేసే మంటగా మారుతుంది.

---

మూడవ​ ​ చరణం: 

తిరువేంకటేశుకృప తియ్యమెట్టిదొ కాని

చిరునవ్వు మోవిపైఁ జెరలాడవలనె

సురతసౌభాగ్యముల సొంపులెట్టివొ కాని

మురిపెంపుఁ గనుచూపు ముయ్యఁగావలనె     ॥ఏకా॥ 

Telugu Phrase	Meaning
తిరువేంకటేశుకృప తియ్యమెట్టిదొ కాని	తిరువేంకటేశుకృప ఎంత తియ్యనిదో తెలియదు కానీ
చిరునవ్వు మోవిపైఁ జెరలాడవలనె	నా పెదవులపై చిరునవ్వు ఆట్లాడినది
సురతసౌభాగ్యముల సొంపులెట్టివొ కాని	నైపుణ్యము గల కలయికలు సొగసులు ఉల్లాసములు తెలియవు కానీ
మురిపెంపుఁ గనుచూపు ముయ్యఁగావలనె	శృంగారపు ముద్దులతో కనులు మూయగా వలసె

 

---

 

ప్రత్యక్ష భావము: 

తిరువేంకటేశుని కృప ఎంత తీయనిదో నాకు తెలియదు,
కానీ నా పెదవులపై చిరునవ్వు ఆడిపాడింది.

సంగమంలోని నైపుణ్యం,
ఆ కలయికలోని సొగసులు, ఉల్లాసములు ఎంతవో తెలియదు,
కానీ ఆ మురిపెంపు ముద్దులు కళ్లను మూయించేంతగా మత్తెక్కించాయి.

---

దాగివున్న భావము:

(ఈ చరణంలోని శ్లేష భావమును శృంగారము నుంచి విడదీస్తూ)

తిరువేంకటేశుని కృప ఎంత తీయనిదో మాటల్లో చెప్పలేను.
ఆ సహానుభూతి తాకిన క్షణంలో
‘ఇది నేను’, ‘అది బయట’ అనే సరిహద్దులన్నీ కరిగిపోయాయి. 

అది శృంగారపు నైపుణ్యం కాదు,
ఆత్మసమర్పణలో కరిగిపోయే మధురత.
ఆనందమో, శాంతమో, తీయదనమో—ఏమో తెలియదు,
అది అలలై పొంగి,
చిరునవ్వు స్వయంగా నా పెదవులపై తేలియాడింది. 

ఆ క్షణం, యుగయుగాల సంగమంలా—
అనుభవించే ‘నేను’ ఎక్కడా లేను.
ప్రపంచం, నేనూ, దైవమూ
ఒకటయ్యాం.
ఆ స్థితిలో చుట్టూ ఏ జగత్తు ఉందో తెలియదు,
కళ్ళూ సహజంగానే మూసుకున్నాయి.

---

వ్యాఖ్యానం:

ఈ కీర్తనలో రససిద్ధి కోసం ఆచార్యులు

 శృంగారాన్ని ఉపయోగించినా,

అది కేవలం శృంగారానికే పరిమితం కాలేదు.

అది కేవలం శృంగారానికే పరిమితం కాలేదు.

మృదువుగా, సహజంగా అది శాంతరసానికి దారి తీసింది.

ప్రజల మనసులో దైవాన్ని నిలబెట్టటానికి
ఇటువంటి భావప్రయోగం ఆ కాలంలోనే కాదు,
ఈ రోజుకీ అత్యంత సాహసోపేతమే.

---

ఉపసంహారము:

ఈ కీర్తన పల్లవి చరణములు సంబంధము లేనివిగా అగపడ వచ్చును.

కానీ కాల ప్రభావమును చరణములన్నీ సూచించున్నవి.

చివరి చరణములో భగవంతుని కృప కాలాతీతమైనదని కూడా తెలియుచున్నది.

---

కీర్తన సారాంశం

‘మంచి కాలం’ కోసం ఎదురు చూడటమే మాయ—
సత్యం ఈ క్షణము నందే దాగి వున్నది. 

వియోగంలో చల్లదనం కూడా దహనమే,
తీయదనం చేదే. 

కోయిల కూతకూడా గాయం చేస్తుంది,
తాకని చోట కూడా నొప్పి పుడుతుంది. 

చివరికి వెంకటేశుని కృపతో
‘నేను’, ‘ప్రపంచం’ అన్న హద్దులు కరిగిపోతాయి. 

పైపైన శృంగారం,
తెర వెనక శాంతమే నిలుస్తుంది. 

---

X-X-The END-X-X